SPENDUSA WEBSITE: MATERI BASA JAWA KELAS 8, SABTU 12 SEPT 2020

A. MATERI BASA JAWA

B. HASIL ULANGAN MINGGU WINGI

A. Gatekna !

Pepindhan

Tembung “pepindhan” asale saka tembung “pindha” karangkep purwane lan oleh panambang an.

Pindha ateges kaya, lir, kadya, pendah.

Sing diarani pepindhan yaiku unen-unen kang ngemu surasa pepadhan, irib-iriban, emper-emperan.

Tuladha :

1. Grana rungih pindha kencana pinatar,

Tegese irung kang cilik bangir meleng-meleng kaya emas(kencana) kang dielus.

2. Tandange kaya jangkrik mambu kili.

Tegese polah tingkahe usreg kaya jangkrik yen dikileni supaya galak.

Ukara-ukara ing ngisor iki ganepana supaya dadi pepindhan !

1. Kulite kuning pindha ………………………………………………………

2. Bocah sakloron iku rupane pindha ………………………………….......

3. Para prajurit ing palagan tandange gegirisi kaya ……………............

4. Buta sagunung anakan iku swarane kaya …………………………......

5. Wong iku amarga saking bingunge polahe kaya………………...........

6. Bocah wadon iku sing becik ruruhe kaya ………………………..........

7. Wong jejodhohan iku biasaa kaya…………………………………........

8. Wong iku anggone sesumbar kaya …………………………………......

9. Warna putih kumpul padha putih kaya …………………………...........

10.Kenya ireng manis iku anggone joged kaya ……………………………

III. Micara

Unggah-ungguh Basa

Matur utawa ngaturake apa wae marang wong kang luwih tuwa utawa wong kang kudu diajeni becike nganggo basa krama alus.

Tuladha : Arep matur bapak yen ing Menara mau ketemu Bu Guru.

Mature :

1. Pak kula wau kepanggih Bu Guru nembe tumbas buku teng toko Menara.

2. Pak kula kalawau kepanggih Bu Guru nembe mundhut buku wonten toko Menara.

Ukara nomer siji nganggo basa krama lugu kurang trep, ukara nomer loro nganggo basa krama alus. Matur marang wong tuwa sing trep nganggo basa krama alus kaya ukara nome loro.

Ukara ing ngisor iki dadekna basa krama alus !

1. Pak Martoyo diterake anake ana ing terminal, Pak Martoyo arep lunga menyang Semarang.

2. Pak Parjo tekane paling isuk dhewe amarga arep nglatih upacara ing lapangan sekolahanku.

.........................................................................................................................

3. Aku arep kandha dhewe karo Bu Guru isin, mula kancaku dakkongkon ngandhakna Bu Guru.

.........................................................................................................................

4. Aku dikongkon Pak Guru nggawa kayu kanggo gawe pigura gambar presiden ana ing ruangan kelasku.

.........................................................................................................................

5. Pak Guru nggawa gambar presiden lan wakil presiden nanging durung ana pigurane.

6. Pak Guruku diundang Pak Presiden ana ing Jakarta arep diwenehi hadiah amarga dadi juara guru teladhan nasional.

.........................................................................................................................

7. Kandhane bapak Kepala Sekolah Pak Mintoyo baline sesuk sore, saka Jakarta numpak pesawat tekan Semarang, saka Semarang tekan Blora numpak bus.

.........................................................................................................................

8. Pak Mintoyo saka Jakarta nggawa oleh-oleh klambi kanggo bojone.

9. Ibu Kepala Dins Pendidikan Kabupaten Blora uga menehi hadiah marang Pak Mintoyo.

.........................................................................................................................

10. Nalika aku menyang omahe Pak Mintoyo, aku ngerti Pak Mintoyo duwe perpustakaan dewe ana omahe.

.........................................................................................................................

11. Pak Mintoyo kerep tuku buku-buku kang anyar, aku seneng yen menyang omahe Pak Mintoyo bisa nonton buku-buku kang apik-apik.

.........................................................................................................................

12. Bukune Pak Mintoyo oleh disilih, aku tau nyilih bukune Pak Mintoyo.

13. Nalika aku mbalikake buku sing daksilih ing omahe Pak Mintoyo lagi ditekani Pak Bupati.

.........................................................................................................................

14. Aku disalami Pak Bupati, Pak Bupati seneng banget yen ana bocah cilik kaya aku seneng maca buku.

.........................................................................................................................

15. Pak Bupati sarombongan mulih, aku lagi bisa ketemu Pak Mintoyo.

V. CERITA SEJARAH

A. Rungokna kancamu kang maca cerita iki, lan golekana apa piwulang kang ana isine cerita iki!

Naya Gimbal

Nama Naya Gimbal iku sawijining nama karan sawijining pawongan. Nama kang sabenere yaiku Sentika. Amarga rambute kang diingu dawa mula akeh kang ngarani gimbal. Sentika duwe uni “ora motong rambute yen durung bisa nyingkirake kumpeni saka tanah Jawa”. Dene Naya nama sawijining laskar prajurite Pangeran Diponegoro nalika lumawan marang Walanda. Kanggo gampangake pangeling-eling marang Sentika mula karan Naya Gimbal utawa Naya Sentika.

Kacaritake sawise Pangeran Diponegoro kapilut dening Walanda, akeh para prajurite kang padha mawut golek slamet dhewe-dhewe, suthik ngaku kalah marang walanda, malah saya ndadra serike marang Walanda. Ing batine tansah mbudidaya kepriye bisane nyingkirake bangsa Walanda iku saka tanah Jawa. Semono uga Sentika, dheweke mlayu mangalor nganti tekan ing wewengkon Kabupaten Bengir. Naya Sentika ora maton mapan dununge, tau ana ing Desa Bangsri, Kembanglan liya-liyane. Kajaba kanggo pandelikan uga sinambi ngamat-ngamati bangsa Walanda lan uga ngumpulake kekuatan kanggo perang mungsuh Walanda.

Sawise saka desa Kembang, Sentika pindah ana ing desa Mrayun. Ana ing Mrayun kene Sentika rumangsa cocok amarga akeh para warga kang nyengkuyung kanggo lumawan Walanda. Ing kene uga Sentika ketemu jodhone yaiku Tomiyah. Ing desa Mrayun kene Naya Sentika dadi wong tani lan ngopeni kebo. Kabeh mau kanggo ngragati anggone perang besuke.

Ing sawijining wengi Naya Sentika ngimpi ketemu marang Kyai Moro. Ing ngimpine dheweke diperintah supaya tapa, lan diwenehi sarana kanggo perang awujud payung , kacu lan genthong kang minangka tandha kapan peperangan mungsuh Walanda diwiwiti. Yen genthong guling tandha perang diwiwiti. Sawise tangi saka ngimpi mau, srana kabeh mau ana ing sandhinge. Nanging apa kang kadaden, sawise rampung tapa genthong durung goling wis digulingake karo sedulur ipene kang ora seneng karo Naya Sentika. Mula Naya Sentika enggal ngumpulake wadya balane nggecak perang marang prajurit Walanda. Para pandhereke Naya sentika ora sethithik cacahe mula akeh para prajurit Walanda kang kasoran ing yuda. Naya Sentika lan wadya balane asring gawe kapitunane prajurit Walanda.

Ing sawijing wektu ing mangsa peperangan Naya Sentika ketemu karo Nyai Moro garwane Kyai Moro. Dheweke jaluk payung, kacu lan genthong kang wis diparingake ana ing impen. Naya sentika uga diwenehi ngerti yen sejatine wektu kanggo perang iku during wayahe. Iku kabeh amarga saka pokal gawene ipene kang ora seneng karo Naya Sentika. Nanging perang wis kebacut diwiwiti.

Peperangan diwiwiti saka desa Mrayun, lan sakiwategene. Kalebu Desa Bangsri kang didadekake markase Naya Sentika. Krungu ana peperangan ing Desa Bangsri Bupati Blora Yaiku Raden Mas Cakranegara mrentahake supaya peperangan enggal diendhek. RM Cakranegara ngutus adhine kang asma Pangeran Sumenep nglurug ing Desa Bangsri, ananging Naya Sentika wis pindah ana ing Desa Nglorok. Ana ing peperangan sabanjure akeh prajurite Naya sentika kang catu lan ditambani nganggo godhong turi. Mula papan kanggo nambani mau katelah desa Turi. Semono uga ana prajurite Walanda mati lan kesangkut ing wit mula papan mau karan Desa Semampir. Wusanane prajurite Pangeran Sumenep kalah ing yuda. Prajurit Naya Gimbal padha surak-surak lan ngumbulake awak dhuwur-dhuwur. Dene papan kang kanggo ngumbulake awak mau katelah Desa Tinggil

Krungu kabar yen prajurit P. Sumenep kalah, RM Cakranegara njaluk bantuan kumpeni ing Semarang. Ora watara suwe prajurit kumpeni wis tumeka ing Blora. Enggal-enggal nggecak perang mangkat ing Desa Bangsri. Peperangan ora sebandhing, pasukan Naya Gimbal kalah cacahe, kalah gegamane, wusanane prajurit Naya gimbal kasoran ing perang. Akeh kang kecekel, Dene Naya Sentika mundur mlayu arah mangetan ing desa Sambeng (saiki melu Kasiman Bojonegoro). Wadya bala kumpeni nututi lan nemokake pendelikan Naya Gimbal. Ana ing sajroning peperangan iki akeh prajurit kang pating blesah. Mula kanggo pangeling-eling papan mau karan Desa Besah. Naya sentika ngatonake kasektene. Kabeh mimis saka bedhile walanda ora ana kang tedhas natoni kulite. Nanging wusanane uga kepilut lan dilebokake ing tong kayu kanthi dibanda sikil lan tangane. Dening residen Rembang diceburake ing segara. Ana sajrone tong mau Naya Gimbal ngipat-ipat” Besuk yen ana benthung plonthang sangisore uwit uwal-awil ing tegalan getak-getik iku aku bakal males lan nagih janji”.

(Kapethik saking Cerita rakyat Blora lan penelusuran lan pengkajian cerita rakyat di Kabupaten Blora)

B. Jawaben pitakonan ing ngisor iki!

1. Coba aranana paragane kang ana ing cerita kasebut?

.....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

2. Sapa sejatine Naya Gimbal iku?

3. Ing desa ngendi markase Naya Sentika kang wiwitan?

4. Kapethik saka ing endi wacan kasebut?

5. Piwulang becik apa kang bisa kajupuk saka cerita kasebut?

HASIL ULANGAN HARIAN .KLIK ING NGISOR IKI!

https://docs.google.com/spreadsheets/d/1c0D-dwIX4h34p-aoJ2s_Mn5S7pW8eBtkrjcIf9ZvOec/edit#gid=732872137

SPENDUSA WEBSITE

Jumat, 11 September 2020

MATERI BASA JAWA KELAS 8, SABTU 12 SEPT 2020

Tidak ada komentar:

Posting Komentar

Halaman

Cari Blog Ini